Erkek Çocuk Sünnetinin Ahlaki Yönü
Özet
İnsan Hakları. Uluslararası insan hakları kanunları tıbbi etiği derinden etkilemiştir.
3 6 9 13 14 19 21 22 38 39 48 49 54 59 64 Bu sayfa, bu yüzden, tıbbi etik dökümanlarının üzerine insan hakları etiğini de endekslemektedir. Dünya Tıp Birliği'nin " Tıbbiyeci Yemini " doktorların tıbbi bilgilerini "insanlık kanunları" ile uyumlu bir şekilde uygulamalarını
gerektirir. 3 Avustralya,21 Kanada,22 Norveç,38 ve ABD40
' nin hepsinin tıp etikleri, doktorların, hastalarının insan haklarını gözetmelerini gerektirir. Birleşik Krallık hastaların insan haklarına saygıyı İnsan Hakları
Kanunu (1998) ile yasal bir yükümlülük haline getirir.48 65 Çocukların
da genel insan hakları enstrümanları altında hakları vardır. 52 54 Çocukluklarından dolayı birtakım özel korumaları da ayrıca vardır.53 56 Önceki Yugoslavya'nın Birleşmiş Milletler Komisyonu, sünneti cinsel saldırı ve insan hakları ihlali olarak tanımlar..60 Çocuk
Hakları Bildirgesi'nin 24.3 'üncü maddesi 56 , " çocukların sağlığına zararlı gelenekselleşmiş prosedürler" tanımı ile sünneti kasteder. Bu nedenle çocukların sünneti çeşitli insan hakları kanunlarını ,58 63 66 devamlı
olarak ihlal eder, ve etik olmayan tıbbi prosedür başlığı altında incelenmesi gerekir.
Zalim ve düşürücü davranış.
Zalim ve düşürücü (insan sağlığını, haysiyetini olumsuz yönde etkileyen, kalıcı sonuçları
olan) davranışlar bir insan hakları ihlalidir.48 52 54 53 Sünnet zalim ve düşürücü bir davranıştır çünkü erkek cinsel organının görünüm ve işlevini, büyük miktarlarda
sağlıklı, koruyucu , erojen doku çıkararak tahrip eder. Doktorlar zalim ve düşürücü davranışlarda yer almamalıdır.9 21
Doktorlar zalim, düşürücü davranışları profesyonel örgütlere ya da üstlerine, eğer mümkünse insan hakları örgütlerine bildirmelidir. 25
Bilgilendirildikten Sonra Rıza Gösterme.
Doktorlar hastalarının otonomisine saygı göstermelidirler.35 Herhangi bir
cerrahi prosedür öncesi rıza alınması gerekir, yoksa müdahele
başka şekilde tanımlanır.23 Geçerli rıza gösterme ancak tam olarak bilgilendirilmiş biri tarafından yapılır. 24 35 48 Kişinin kararı verecek kapasitede olması gerekir.26 35 Rıza gönüllü
ve baskıdan uzak olmalıdır.27 35 Tıbbi etik doktorların hastalarına veyahut temsilcilerine bütün maddi bilgileri vermiş olmaları gerekir.18 24 28 Alternatif tedavi yöntemleri hakında da bilgi verilmiş olması gerekir ki bunun içine tedaviyi reddetme seçeneği de girer.18
28 35 40 Sünnet -olmama gerçekleştirilebilir ve makul bir alternatiftir, bu yüzden fizisyenin sünnet-olmama hakkında da tam bilgiyi vermiş olması gerekir.40 Hasta kanuni olarak yetersiz halde olduğunda, onun yerinde araştırma ve müdahele iznini verecek bir temsilcinin bulunması gerekir.18 26 35
Çocuklar için Rıza. Çocuklar ana-babalarından farklıdırlar ve bir takım ayrıcalıklı
hakları vardır.27 Ana-baba hakkı, çocuk hakkının üzerine çıkamaz..50 Çocuklar genelde
kanunen yetersiz kişilerdir, bu yüzden genellikle kendileri hakkındaki teşhis ve tedavi kararlarını ana-babaları verir.26 35 48 Bir ana-baba çocuğunu doktora götürdüğünde, hasta olan ana-baba değil çocuktur..18 30 Doktorun sorumluluğu hasta olan çocuğa karşıdır başka hiç
kimseye değil.3 18 48 , ve bu en üst düzeyde bir sorumluluktur.39 48 Ana-baba çocuk
hakkındaki bir tedaviye karar verdiklerinde, kararın çocuğun en iyi çıkarlarına uygun olması gerekir..18 30 34 35 36 48 49 Çocuklar kararda yer almalıdırlar.14 17 18 22 29 48 Gerekli olmayan müdaheleler, çocuk karar verecek yaşa gelinceye kadar ertelenmelidir. 18
48 Bundan da öte, ana-babanın tedavi için yetki vermesi, kendisi için tedavi
yetkisi verdiği zamankinden daha sınırlıdır.18 48 Ana-babalar yalnızca hastalıkların teşhis ve tedavisi hakkında yetki verebilirler. 18 35
Çocuk sünneti hakkında yetki
Şu andaki uygulama tıp görevlisinin ana babadan birinin yetkisini alması şeklindedir.48 49
Tıp dünyası uzun süre bu protokolü, çocukların
tedavi-amaçlı olmayan sünnetleri için yetki almaya dayanak yapmışlardır.
Ne var ki, kanunda bunu destekleyecek bir madde yoktur. Bir erkek çocuk sünneti
(yeni-doğan olsun ya da olmasın) ne teşhis ne de tedavi amaçlı
bir müdaheledir.18 35 Dolayısıyla, tedavi amaçlı olmayan müdahele bir kanun ihlalidir. Hiç bir ana-baba kanun ihlali için yetki veremez. Bu ilişkilendirmeyle sözde
"ana-babanın rıza göstermesi" tedavi-amaçlı olmayan , teşhis amaçlı olmayan sünnet operasyonuna dayanak olamaz.
Bundan da ötesi, tedavi amaçlı olmayan sünnetin nasıl bir çocuğun
çıkarlarına uygun olabileceği açık değildir. İngiltere'de
bir mahkeme de bu yönde karar vermiştir.48
İngiltere Tıp Konseyi'nin kuralları, tedavi amaçlı
olmayan ya da yararlılığı kesin olmayan cerrahi müdahelelerin
ancak bir mahkeme kararı ile yapılabileceğini bildirir..35
Uygun Olmayan Prosedürler. Çocukların uygun
olmayan prosedürlerden korunmaya hakları vardır. 14 Ana-baba
arzuları belirleyici faktör değildir.34 48 49 Doktorların
uygun olmayan müdaheleleri hastaları üzerinde gerçekleştirmek yönünde
yükümlülükleri yoktur..33 43 48 49 Doktorlar
gereksiz, tedavi amaçlı olmayan sünnetleri reddetmelidirler.43
Hastanın ihtiyaçlarını diğer tüm düşüncelerin
üzerinde görme.
Tıbbi etiğin pek çok maddesi görev alan fizisyenin hastanın
ihtiyaçlarını ilk sıraya koymasını gerektirir.
Hastanın sağlığı doktorun ilk düşüncesi olmalıdır3 Doktor hastaya
"tam bir sadakat" konusunda yemin eder."4 Pediatrik sağlık
görevlileri çocuk hastalarına karşı yeterli tıbbi özeni,
ana-babalarının arzuları doğrultusunda değil, onların
sağlıkları doğrultusunda göstermek zorundadır.18
Doktorun hastasına karşı sorumluluğu ana-baba arzularından
ya da temsilci konumlarından bağımsızdır..18 Doktor önce
hastasının iyiliğini düşünmelidir."22 "Bir doktor
hastasına bakarken, ona karşı sorumluluğunu en üst düzeyde
tutmalıdır."39
Bir ana baba çocuğunu sünnet için getirdiğinde, doktorun
sorumluluğu ana-babaya karşı değil çocuğa karşıdır.18 Çocuğun
ihtiyaçları ana baba arzularının üzerindedir.48 49 Bir doktorun, sünnetin
çocuğun yararına olup olmadığı hakkında
bağımsız karar verme hakkı vardır.48 49 Tedavi-amaçlı
olmayan sünnet, sadece ana-baba isteğine uygun olarak gerçekleştirildiğinde
doktor ahlaki olmayan bir şekilde ana-baba arzusunu çocuk ihtiyaçlarının
üzerinde görmüş olabilir..34
Doktor ayrıca gene ahlaki olmayan bir şekilde bir ücret almayı
düşünebilir, ve bunu çocuk ihtiyaçlarının üzerine koymayı
düşünebilir, ama bir doktor kar etmek için veya finansal nedenlerle
hastasını kullanmamalıdır. 10 21 (ABD'de sünnetten
en çok faydalanan kurum tıbbiyedir. Doktorlar tahminen 200 milyon
doların üzerinde parayı yılda gerçekleştirilen 1,100,000
'ün üzerinde sünnetten alırlar, hastaneler de 500 milyon doların
üzerinde parayı sünnet bebekken gerçekleştirildiği zaman
anne ve çocuk için uzayan yatışlardan elde ederler.)
Bioetisyenlerin Seçenekleri. Tedavi-amaçlı
olmayan sünnet müdaheleleri, ABD'de, ve çok daha az ölçülerde Avustralya
ve Kanada'da halen yaygın olmasına rağmen etisyenler
tarafından artık ahlak-dışı olarak tanımlanmaktadır. 15 30 37 41 42 Buna ilave olarak
uluslararası kuruluşlar çocuğun vücut bütünlüğünü
korumak yönünde ek tedbirler almışlardır.13 60
Avrupa İnsan Hakları ve Biyotıp Anlaşması
(1997). Bu anlaşma uluslararası hukuk için bir enstrümandır.Onbeş
Avrupa ulusu şu anda bu anlaşmayı onaylamıştır. 1
Aralık 1999'dan beri yürürlüktedir. Erkek çocukların sünneti bu
anlaşmanın 1., 2., ve 20. maddelerini ihlal eder durumdadır.62
Acı Hafifletme. Sünnet doğası
gereği acı verici bir müdaheledir. Modern tıp acı verici
müdahelelerde anastezi/analgezi uygulanmasını gerektirir. 11 16 48 49 Ne var ki, acının
hafifletilmesi ahlaki olmayan bir prosedürü ahlaki yapamaz.
Oranlanabilirliliği. Bir biyoetik
otoritesi oranlanabilirliliği şu şekilde tanımlar:
Herhangi bir teknoloji ya da tedavi
amaçlı müdahele düşünüldüğünde insanın bütünsel
iyiliği göz önüne alınmalıdır. Zarar vermesi muhtemel
ya da istenmeyen yan-etkileri olacak prosedürler yalnızca hastaya
oranlanabilir bir yarar sağlaması durumunda haklı gösterilebilir.47
Erkek çocukların sünneti oranlılık testini geçemez çünkü
herhangi bir tedavi yönlü yarar sağlamaz. Buna karşı
penisteki kalıcı bir sakatlama-yaralanmaya , ayrıca,
koruyucu, immunolojik, mekanik, duyarlı, erojen ve cinsel işlevi
olan bir dokunun kaybına yol açar. Bunun yanında her sünnette
dolaylı olarak hayati riskler vardır.
Ahlaki İlkeler. Tıp ahlakına yön
veren dört temel ilke şunlardır :
- Yararlılık
- Zararlı Olmama
- Yasallık
- Otonomi
Çocukların tedavi amaçlı olmayan sünneti bu ilkelere göre değerlendirilmelidir.
Sünnet bu dört ilkenin hepsini ihlal eder, çünkü ;
- Tedavi-amaçlı olmayan sünnet yararlılık
testini geçemez, sünnetin belgelendirilmiş bir yararı
yoktur.41 42 49
- Zarar vermeme ilkesini de geçemez çünkü sağlıklı
işleyen dokunun alınması ile vücut yaralanmasına ve acıya
yol açar .30 49
- Yasallık ilkesini ihlal eder çünkü
hastanın vücut-bütünlüğüne olan yasal hakkını ihlal
eder. 30
- Otonomi ilkesini ihlal eder çünkü rıza bir
temsilci tarafından verilmelidir. 30 41
Kütüphane Kaynakları
Kronolojik Sıralamaya Göre
Tıp Etiği
| İnsan Hakları
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder